JURCZYCE
Dwór w Jurczycach
gen. Józef Haller
W 1867 r. Henryk de Hallenburg Haller zakupił Jurczyce, w których osiadł i stał się założycielem jurczyckiej linii Hallerów. Spośród członków jego rodziny najbardziej znany jest jego syn generał Józef Haller, – dowódca II Brygady
Legionów, współtwórca polskiego harcerstwa, współorganizator Legionu Wschodniego, Naczelny Wódz Błękitnej Armii. 10 lutego 1920 r. w Pucku generał dokonał Zaślubin Polski z Morzem. W czasie wojny polsko-bolszewickiej był dowódcą frontu północno-wschodniego, który bezpośrednio bronił Warszawy oraz organizował Armię
Ochotniczą. Był posłem na Sejm RP, wpółorganizatorem Frontu Morges, ministrem rządu emigracyjnego gen. Władysława Sikorskiego. Piastował funkcję prezesa PCK. Odznaczony wieloma odznaczeniami m.in. Orderem Orła Białego, Virtuti Militari 5 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
W Jurczycach gen. Józef Haller spędził dzieciństwo, w późniejszych latach wyjechał do Lwowa, Koszyc, Hranic, Wiednia, gdzie się kształcił. W domu pojawiał się już tylko na uroczystościach rodzinnych. Zakupił majątek w Gorzuchowie na Pomorzu, gdzie zamieszkał z żoną i synem. Po II wojnie światowej osiadł w Londynie, gdzie zmarł 4 czerwca 1960 r. i tam też został pochowany. W 1993 r. dzięki staraniom harcerzy z Bielska-Białej prochy generała zostały sprowadzone do kościoła garnizonowego świętej Agnieszki w Krakowie.
Dwór w Jurczycach jest drewniany, parterowy, z szeroką werandką na drewnianych słupach pokryty gontem. Zbudowany został na przełomie XVII i XVIII w., była to typowa siedziba szlachecka. Po drugiej wojnie światowej dwór przeszedł w posiadanie Uniwersytetu Jagiellońskiego, nieremontowany ulegał zniszczeniu. Obecni właściciele
przywracają do świetności dworek oraz park. Tuż obok dworu znajduje się Dom Ludowy „Hallerówka”, gdzie 10 czerwca 2000 r. wmurowano tablicę ku pamięci gen. Józefa Hallera. Tablicę poświęcił Stanisław Kwak, proboszcz parafii w Radziszowie, syn hallerczyka. Jest to miejsce uroczystych spotkań mieszkańców. Ważnym obiektem jest budynek byłej szkoły w Jurczycach, wybudowany w 1906 r., którego fundatorkami były Anna i Ewa Haller, siostry gen. Józefa Hallera. Obydwie wiele czasu poświęcały jurczyckim dzieciom, pomagając im przygotować się do egzaminów, a zdolnych uczniów wysyłając na naukę do Krakowa, gdzie zdobywali zawód. Jednym z nich był Stanisław Kościelny – późniejszy kolega seminaryjny Karola Wojtyły. W 1999 r. szkołę zamknięto, a w jej budynku od 2000 r. funkcjonuje Izba Pamięci Rodu Hallerów oraz znajduje się siedziba Towarzystwa Pamięci gen. Józefa Hallera i Hallerczyków.
Izba pamięci w Jurczycach
W Izbie Pamięci Rodu Hallerów znajduje się ekspozycja zawierająca pamiątki związane z życiem i działalnością najsłynniejszych członków rodu Hallerów i żołnierzy Błękitnej Armii. Obok budynku znajduje się kaplica, a w niej pamiątkowy ołtarz, na którym wisiał obraz Matki Bożej Hallerowskiej pobłogosławiony przez Ojca Świętego 19 sierpnia 2002 r. podczas przejazdu przez Radziszów – obecnie obraz znajduje się w kościele parafialnym
Warto wiedzieć
Gen. Józef Haller był instruktorem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” 26 sierpnia 1914 r. grupa druhów Towarzystwa „Sokół” w Skawinie wyruszyła aby dołączyć do Legionów Polskich