Kalendarium

1908

Po upadku rewolucji 1905 r. Józef Piłsudski i jego zwolennicy dostrzegli potrzebę utworzenia ponadpartyjnej organizacji wojskowej, która by przygotowywała młodzież do udziału w przyszłym powstaniu zbrojnym. Powołano do życia Związek Walki Czynnej

26 września. Akcja pod Bezdanami (okolice Wilna) 

1910

Struktury Związku Walki Czynnej powołały Związek Strzelecki we Lwowie oraz Towarzystwo Sportowo
-Gimnastyczne „Strzelec” w Krakowie. 

1911

Organizacja Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” powołała Polskie Drużyny Strzeleckie we Lwowie

1914

Czerwiec. Ćwiczenia organizacji strzeleckich w Tyńcu

28 czerwca. Z rąk serba Gavrilo Principia ginie następca tronu monarchii austro-węgierskiej Franciszek Ferdynand

30 lipca. Józef Piłsudski wydał rozkaz przygotowujący mobilizację Związkom Strzeleckim oraz Drużynom Strzeleckim

1 – 2 sierpnia. Józef Piłsudski zarządził przeprowadzenie mobilizacji. W Krakowie wyznaczono jej miejsce na terenach Wystawy Architektury i Wnętrz na Oleandrach. W kawiarni Esplanada  w Krakowie rozpoczął urzędowanie sztab polskiego wojska

1 sierpnia. Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji

2 sierpnia. Kapitan Józef Rybak przekazał Józefowi Piłsudskiemu zgodę władz austro-węgierskich na mobilizację oddziałów wojskowych. Miały one się udać w kierunku Miechów-Kielce.

2 sierpnia. Z krakowskich Oleandrów wyruszył patrol pod dowództwem Władysława Beliny-Prażmowskiego z zadaniem rozpoznania terenu przygranicznego

3 sierpnia. Mobilizacja oddziałów strzeleckich w krakowskich Oleandrach i sformowanie I Kompanii Kadrowej złożonej ze 144 żołnierzy ze Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich. Słynne przemówienie Józefa Piłsudskiego do żołnierzy I Kompanii Kadrowej  w Oleandrach

5 sierpnia. W Oleandrach trwała mobilizacja żołnierzy i nocne manewry. Wieczorem w mieszkaniu Walerego Sławka przy ulicy Dunajewskiego 4 Józef Piłsudski poinformował o wymarszu I Kompanii Kadrowej na szlak wojenny

5 sierpnia. W katedrze lwowskiej ks. biskup Władysław Bandurski odprawił mszę świętą podczas której pobłogosławił członków Związków i Drużyn Strzeleckich na walkę o odzyskanie niepodległości

6 sierpnia. O godzinie 3:00 zarządzono zbiórkę I Kompanii Kadrowej, która wyruszyła drogą kielecką ku granicy pod dowództwem Tadeusza Kasprzyka. Około godziny 9:45 żołnierze przekroczyli granicę Austro-Węgier i Rosji w Michałowicach, obalili słupy graniczne, pod wieczór  żołnierze doszli do Słomnik, które zajęli.

7 sierpnia. Polscy żołnierze doszli do Miechowa

8 sierpnia.  Do stacjonujących w Miechowie żołnierzy dołączył Józef Piłsudski wraz z kolejnymi oddziałami strzeleckimi pod dowództwem Mieczysława Norwida-Neugebauera, z których sformowano II Kompanię Stanisława Zosika-Tessaro i III Kompanię Wacława Scaevoli-Wieczorkiewicza. Na czele I Kompanii stanął Kazimierz Herwin-Piątek. Po odczytaniu odezwy Rządu Narodowego władze Miechowa zaapelowały do mieszkańców o okazanie przychylności żołnierzom polskim. Wydano również nakaz usunięcia z gmachów publicznych napisów w języku rosyjskim i zastąpienia ich napisami w języku polskim. Do oddziałów dołączyła grupa 9 skautów przebywających na wakacjach , dowodził nimi Czesław Bankiewicz ps, „Skaut”

9 sierpnia.  Po wyjściu z Miechowa i postoju w Książu Wielkim, I Kompania Kadrowa dotarła do Jędrzejowa. gdzie komisarzem wojsk polskich został mianowany dr Emil Bobrowski. Specjalny prezent otrzymał Józef Piłsudski od Eustachego Romera , właściciela majątku Czaple Małe słynną klacz „Kasztankę”.

10 sierpnia. Józef Piłsudski wydał odezwę do ludności polskiej w której stwierdził, że: Wybiła godzina rozstrzygająca! Polska przestała być niewolnicą i sama chce stanowić o swoim losie, sama chce budować swą przyszłość, rzucając na szalę wypadków własną siłę orężną. Kadry armii polskiej wkroczyły na ziemię KRÓLESTWA POLSKIEGO, zajmując ją na rzecz jej właściwego, istotnego, Jedynego gospodarza — LUDU POLSKIEGO, który ją swą krwawicą użyźnił i wzbogacił. Zajmują ją w imieniu Władzy Naczelnej Rządu Narodowego. Niesiemy całemu Narodowi rozkucie kajdan, poszczególnym zaś jego warstwom warunki normalnego rozwoju. Z dniem dzisiejszym CAŁY NARÓD skupić Się winien w jednym obozie pod kierownictwem RZĄDU NARODOWEGO. Po za tym obozem zostaną tylko zdrajcy, dla których potrafimy być bezwzględni. Polska przestała być już niewolnicą i że sama chce stanowić o swoim losie. 

11 sierpnia Trzy kompanie strzeleckie ruszyły w stronę Chęcin i w okolicach miejscowości Brzegi sforsowały Nidę. W Słowiku pod Kielcami z trzech gdzie zatrzymano się na nocleg, zawiązany z nich został Batalion Kadrowy pod dowództwem Kazimierza Herwina-Piątka.

12 sierpnia. Batalion Kadrowy wkroczył do Kielc. Strzelcy zajęli ważne punkty miasta, m.in. dworzec kolejowy, gdzie doszło do strzelaniny z rosyjskim samochodem pancernym. Równocześnie stoczono walki z Rosjanami na kieleckim folwarku Czarnów, a także w okolicach Szydłówka i Zagórza.

13 sierpnia. Na skutek okrążenia Kielc przez armię rosyjską, strzelcy wycofali się z miasta do Chęcin przez Karczówkę, Brusznię, Białogon i Słowik

16 sierpnia. W Krakowie powołano Naczelny Komitet Narodowy i Legiony Polskie

19 sierpnia. Oddziały Legionowe zajmują ponownie Kielce.

22 sierpnia. Józef Piłsudski wydał rozkaz o wstępowaniu strzelców do powołanych 16 sierpnia 1914 Legionów Polskich


Po zgodzie władz austriackich na utworzenie Legionów Polskich i Naczelnego Komitetu Narodowego Batalion Kadrowy został przemianowany na III Batalion pod dowództwem Edwarda Śmigłego-Rydza, późniejszego marszałka Polski. Żołnierze Batalionu brali następnie udział w walkach jesienią 1914 r. na Kielecczyźnie, pod Laskami-Anielinem oraz na Podhalu. Gdy powstała I Brygada Legionów Polskich, III Batalion wszedł w skład 1 pułku piechoty. Strzelcy bili się potem między innymi pod Łowczówkiem oraz w maju i na jesieni 1915 r. na Wołyniu, ponosząc ciężkie straty. Po bitwie pod Kuklami w październiku 1915 r. zakończyła się historia I Kompanii Kadrowej jako zwartej formacji, ale jej żołnierze kontynuowali walkę w różnych oddziałach legionowych I Brygady. Cel I Kompanii Kadrowej – wywołanie powstania w zaborze rosyjskim – nie został osiągnięty. „Kadrówka” zapoczątkowała jednak Czyn Legionowy w czasie I wojny światowej, który pozwolił podnieść sprawę polską oraz stał się kuźnią kadr dla wojska i administracji odrodzonego w 1918 r. państwa polskiego.