0

Stanisław Burhardt ps. Bukacki (1890-1942)

Urodził się 8 stycznia 1890 r. w Cannes jako syn obywatela ziemskiego Jana Krzysztofa i Salomei Otylii z Dąbkowskich. Pochodził z zasłużonej na polu walk niepodległościowych rodziny kurlandzkiej – jego dziadek był powstańcem listopadowym, a ojciec styczniowym. Uczęszczał do polskiego gimnazjum Kośmińskiego w Częstochowie, które ukończył w 1910 r., a następnie rozpoczął studia architektoniczne na Politechnice Lwowskiej. Działalność niepodległościową rozpoczął jako gimnazjalista w „Sokole”. W 1910 r. wstąpił także do Związku Strzeleckiego, a następnie – jeszcze w tym samym roku – przeszedł do Polskich Drużyn Strzeleckich (PDS). W 1913 r. ukończył kurs podchorążych PDS i został mianowany szefem sztabu okręgowego lwowskiego, a w marcu 1914 r. został komendantem okręgu warszawskiego.

W lipcu 1914 r. sprawował funkcję komendanta oficerskiego kursu instruktorskiego PDS w Nowym Sączu i wraz z jego członkami przybył na Oleandry. W Kadrówce był dowódcą III plutonu. Mianowany 9 października 1914 r. podporucznikiem, od 14 października dowodził baonem 1 pp. Brał udział we wszystkich bojach I Brygady, m.in. w bitwach i potyczkach pod Kielcami, Winiarami, Laskami, Anielinem i Krzywopłotami; walczył pod Limanową, Marcinkowicami, Łowczówkiem. Był nad Nidą, brał udział w     majowej ofensywie austriackiej;
w czerwcu 1915 r. mianowany majorem. We wrześniu 1915 r. został wraz z I Brygadą przerzucony na Wołyń, gdzie walczył na linii Stochodu i Styru. Po rozdzieleniu oddziałów polskich wszedł w skład grupy północnej dowodzonej przez Rydza, a potem Sosnkowskiego. Walczył pod Jabłonką, Kuklami i Kamieniuchą. W 1916 r. brał udział w kampanii wołyńskiej. 7 lipca 1916 r. objął tymczasowo dowództwo 5 pp, a od 28 grudnia tego roku był stałym dowódcą wspomnianego pułku. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie; wypuszczony jako jeden z ostatnich dopiero w październiku 1918 r., natychmiast rozpoczął działalność w szeregach POW, pełnić funkcję jej komendanta na okupację austriacką. 3 listopada 1918 r. w dotychczasowym stopniu przyjęty do Wojska Polskiego dekretem Rady Regencyjnej, brał udzial w rozbrajaniu Austriaków.

Po utworzeniu rządu w Lublinie pełnił funkcję szefa sztabu Dowództwa WP; 10 listopada 1918 r. awansował na podpułkownika. Po rozwiązaniu rządu był od 16 listopada 1918 r. szefem sztabu DOGen. Lublin, z którego już po tygodniu przeszedł na analogiczne stanowisko w DO-Gen. Warszawa. Z chwilą utworzenia 25 maja 1920 r. Armii Rezerwowej objął w niej szefostwo sztabu, awansując jednocześnie na pu³kownika Sztabu Generalnego. Po jej rozwi¹zaniu powróci³ na poprzednie stanowisko w DOGen. Warszawa, ale już 7 lipca objął dowodzenie 8 DP, a później (od 22 lipca) kierował grupą operacyjną, złożoną z 8 i 10 DP. W bitwie warszawskiej dowodził 8 DP i bronił przedmieścia stolicy. Po bitwie walczył w rejonie Tarnopola i Zborowa – jego dywizja weszła w skład Grupy Poł³udniowej 6 Armii.

Po zawarciu rozejmu ukończył kurs informacyjny dla wyższych dowódców (styczeń – marzec 1921), a następnie krótko kierował Centrum Wyszkolenia DOGen. Warszawa i jednocześnie był członkiem Oficerskiego Trybunału Orzekającego. W związku z przejściem armii na stopę pokojową objął 25 września 1921 r. ponownie dowództwo 8 DP; na tym stanowisku

w      1924 r. został mianowany generałem brygady (ze starszeństwem z 1 lipca 1923). W końcu grudnia 1925 r. objął szefostwo III Oddziału Sztabu Generalnego. Brał czynny udział w przewrocie majowym po stronie J. Piłsudskiego, dowodząc zgrupowaniem oddziałów. Po tych wydarzeniach był krótko szefem Sztabu Generalnego, od 28 czerwca do 20 sierpnia 1926 r. piastował godność II wiceministra spraw wojskowych, a następnie został przydzielony do GISZ jako generał do prac. W latach 1933–1935 był II zastępcą Szefa Sztabu Generalnego, a następnie do końca II Rzeczypospolitej – Inspektorem Armii. 1 stycznia 1936 r. awansował na generała dywizji. Był ostatnim przedwojennym komendantem Koła Piątaków.

Po wybuchu wojny od 3 września był szefem Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu. Stanowisko to piastował do 23 listopada 1939 r., kiedy to objął przewodnictwo Komisji Regulaminów. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii w czerwcu 1940 r. przejął dowództwo Obozów i Oddziałów WP w Szkocji. W sierpniu 1940 r. został pozbawiony stanowiska wskutek intryg otoczenia gen. Sikorskiego. Zmarł 6 czerwca 1942 r. w Edynburgu, pochowany został na cmentarzu Corstorphine Hill.

Jacek M. Majchrowski,

fragment książki Pierwsza Kompania Kadrowa, Portret oddziału, Fundacja Centrum Dokumentacji czynu niepodległościowego, Księgarnia Akademicka, Kraków 2014

webadmin

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *